
Szkło uranowe. Nazwa sama w sobie brzmi tajemniczo, niczym formuła na eliksir nieśmiertelności. A mimo że nie jest ono kluczem do wiecznego życia, to jednak skrywa w sobie fascynującą historię i niesamowite właściwości.
Co to jest szkło uranowe?
Szkło uranowe, zwane również szkłem Vaseline lub szkłem “Vaseline glass” (od nazwy popularnej marki kremu do pielęgnacji skóry o zielonkawo-żółtym odcieniu), to rodzaj szkła bezbarwnego lub białego, do którego dodaje się tlenek uranu. Dodatek ten nadaje szkle charakterystyczną, niekiedy intensywną zieloną barwę fluorescencyjną, która staje się widoczna dopiero pod wpływem promieniowania ultrafioletowego (UV).
Historia szkła uranowego: od lamp naftowych do biżuterii
Pierwsze wzmianki o szkle uranowym pochodzą z połowy XIX wieku. W 1830 roku, niemiecki chemik Friedrich August Kekulé odkrył, że dodanie tlenku uranu do szkła nadaje mu zielonkawy odcień. Początkowo szkło uranowe wykorzystywane było w lampach naftowych i innych źródłach światła, ponieważ jego zdolność do absorbowania promieniowania UV i emitowania zielonego światła była ceniona ze względu na efekt estetyczny.
W XIX wieku szkło uranowe zaczęło zyskiwać popularność również jako materiał na przedmioty dekoracyjne, takie jak wazony, misy, kieliszki czy figurki. W tym czasie produkowano je głównie w Niemczech, Anglii i Czechach.
Ciekawostka: Szkło uranowe było używane nawet w produkcji okien w domach, co miało na celu “ochronę” przed promieniami słonecznymi!
W latach 20. XX wieku szkło uranowe stało się popularne wśród kolekcjonerów i miłośników sztuki Art Deco. W tym okresie producenci zaczęli eksperymentować z różnymi kolorami i wzorami, tworząc unikalne i efektowne przedmioty.
Właściwości szkła uranowego:
-
Zielony odcień: Dodatek tlenku uranu nadaje szkle charakterystyczną zieloną barwę, która może być od delikatnej do intensywnej.
-
Fluorescencja: Szkło uranowe emituje zielone światło pod wpływem promieniowania UV.
-
Bezpieczeństwo: Mimo że szkło uranowe zawiera uran, jego ilość jest tak mała, że nie stanowi zagrożenia dla zdrowia.
-
Trwałość: Szkło uranowe jest dość trwałe i odporne na zarysowania.
Szkło uranowe dziś - zastosowanie w przemyśle
- Biżuteria: Szkło uranowe często wykorzystywane jest do produkcji biżuterii, np. koralików, broszek czy pierścionków.
- Dekoracje: Waza z zielonym szkłem uranowym, czy lampa stołowa z tym materiałem mogą stać się niebanalnym elementem wystroju wnętrz.
Produkcja szkła uranowego - proces technologiczny:
Szkło uranowe produkowane jest w podobny sposób jak inne rodzaje szkła, z tą różnicą, że do mieszanki dodaje się tlenek uranu. Proces ten składa się z kilku etapów:
-
Przygotowanie surowców: Do produkcji szkła uranowego potrzebne są krzemionka (piaskowiec), soda (węglan sodu), wapno (tlenek wapnia) i tlenek uranu.
-
Topienie: Surowce miesza się w piecu o wysokiej temperaturze (około 1500°C). W wyniku procesu topienia powstaje ciekła masa szklana.
-
Formowanie: Ciekłe szkło formuje się w pożądane kształty przy pomocy metod takich jak dmuchnięcie, tłoczenie lub odlewanie.
-
Chłodzenie: Szkło uranowe chłodzi się powoli, aby uniknąć naprężeń wewnętrznych i pęknięć.
Podsumowanie:
Szkło uranowe to materiał o fascynującej historii i unikatowych właściwościach. Chociaż jego zastosowanie w dzisiejszych czasach jest ograniczone, to jednak pozostaje interesującym obiektem dla kolekcjonerów i miłośników sztuki. Jego zielona barwa, która świeci w świetle UV, nadaje przedmiotom magiczny charakter, przypominając nam o tajemniczym świecie pierwiastków promieniotwórczych.